Z artykułu dowiesz się:
- Czym są adaptogeny
- Jakie są najlepsze adaptogeny
- Jakie rośliny o właściwościach leczniczych warto wprowadzić do diety
- Jak sporządzać napary lub odwary z roślin leczniczych
Adaptogeny to substancje pochodzenia naturalnego. Pomagają organizmowi przystosować się do trudnych warunków środowiskowych. Dodają energii, zmniejszają uczucie zmęczenia i łagodzą odczuwanie stresu. Jeśli chcesz się dowiedzieć, jakie są najlepsze adaptogeny i poznać inne rośliny o właściwościach leczniczych, koniecznie przeczytaj poniższy artykuł.
Spis treści:
- 9 najlepszych adaptogenów
- 10 roślin o właściwościach leczniczych
- Podsumowanie
1. 9 najlepszych adaptogenów
Różeniec górski
Różeniec górski posiada właściwości zdrowotne, ponieważ są w nim obecne różne ważne składniki biologicznie aktywne – rozaryna, rosawina, radiolina oraz salidrozyd.
Roślina łagodzi napięcie psychiczne i zwiększa wydolność fizyczną. Jest pomocna osobom, które zmagają się ciągłym, długotrwałym zmęczeniem. Dzięki stosowaniu preparatów zawierających różaniec górski łatwiej się skoncentrować.
Roślina zwiększa też sprawność umysłową i poprawia pamięć, dlatego poleca się ją m.in. osobom, które przygotowują się do egzaminów. Pozwala, mimo zmęczenia, pracować wydajniej i dłużej. Wspomaga też osoby, które pracują fizycznie lub ćwiczą. Zmniejsza ból i uszkodzenie mięśni.
Czy różeniec górski może być toksyczny
Różeniec górski jest bezpieczny, jednak zaleca się nie stosować go na wieczór, ponieważ może zakłócać sen. Nadmierne zażywanie różeńca może powodować nadmierne pobudzenie, problemy z koncentracją i niepokój.
Napar z różeńca górskiego
Składniki:
- 1 łyżka rozdrobnionego korzenia różeńca górskiego
- 1 szklanka wrzącej wody
Wykonanie:
1 łyżkę rozdrobnionego korzenia zalej 1 szklanką wrzącej wody i pozostaw do zaparzenia na ok. 15 min. Następnie przecedź napar, podziel na 2 porcje i wypij w ciągu dnia.
Żeń-szeń koreański
Żeń-szeń koreański zmniejsza zmęczenie i poprawia funkcje poznawcze. U pacjentów zmagających się z nadciśnieniem tętniczym pomaga obniżyć ciśnienie krwi. Ma działanie przeciwzapalne, a u osób cierpiących na stłuszczenie wątroby poprawia zdrowie wspomnianego narządu.
Odwar z żeń-szenia koreańskiego
Składniki:
- 2 łyżeczki rozdrobnionego korzenia żeń-szenia koreańskiego
- 1 szklanka wrzącej wody
Wykonanie:
Rozdrobniony korzeń żeń-szenia koreańskiego zalej 1 szklanką wrzącej wody, a następnie gotuj przez 15 min. Po upływie tego czasu przecedź odwar (możesz też wypić go razem z osadem). Jedną szklankę takiej „mikstury” stosuj 1 lub 2 razy dziennie.
Ashwagandha
Ashwagandha jest polecana osobom, które są narażone na stres. Ma wiele właściwości zdrowotnych:
- zwiększa odporność na sytuacje stresowe,
- łagodzi napięcie psychiczne,
- obniża poziom kortyzolu (hormon stresu),
- zmniejsza lęki,
- poprawia samopoczucie,
- zwiększa jasność umysłu,
- wzmacnia siły witalne;
- pomaga utrzymać uwagę,
- zwiększa pamięć krótkotrwałą i roboczą,
- poprawia jakość snu,
- zmniejsza uczucie zmęczenia,
- przyspiesza regenerację ciała.
Co ciekawe, ashwagandha jest szczególnie pomocna dla mężczyzn. Wynika to z jej antystresowego działania, dzięki któremu poprawia jakość nasienia, zwiększyć poziom testosteronu i płodność.
Odwar z ashwagandhy
Składniki:
- 2 łyżki rozdrobnionego korzenia ashwagandhy
- 1 szklanka wody
Wykonanie:
Rozdrobniony korzeń ashwagandhy zalej 1 szklanką wody, całość doprowadź do wrzenia. Następnie gotuj pod przykryciem jeszcze przez ok. 5 min. Odwar pij w ilości 1 do 2 szklanek dziennie.
Bakopa
Bakopa to roślina, którą stosuje się tradycyjnie w medycynie indyjskiej. Wzmacnia funkcje poznawcze, poprawia uwagę i szybkość przetwarzania informacji.
Czy bakopa może być toksyczna
Jak się okazuje, bakopa może mieć skutki uboczne. Zalicza się do nich przyspieszona pracę jelit czy nudności.
Napar z bakopy
Składniki:
- 2 łyżeczki bakopy
- 1 szklanka wrzątku
Wykonanie:
2 łyżeczki bakopy zalej 1 szklanką wrzątku. Całość zaparzaj po przykryciem przez 10 min. Tak przygotowany napar pij 2–3 razy dziennie po posiłku lub w jego trakcie.
Rozmaryn
Rozmaryn ma działanie neuroprotekcyjne i antydepresyjne. Ponadto stosowanie go poprawia pamięć, wspomaga uczenie się, zwiększa motywację do wykonywania zadań i wydajność pracy. Wspomniana roślina może też zwiększyć jakość snu oraz zmniejszyć objawy depresyjne i uczucie lęku.
Napar z rozmarynu
Składniki:
- 1 łyżeczka suszonych liści rozmarynu
- 1 szklanka wrzącej wody
Wykonanie:
Zalej rozmaryn wrzątkiem i zaparzaj przez ok. 15 min.
Chmiel zwyczajny
Preparaty na bazie chmielu są pomocne przy problemach z zasypianiem, łagodzą objawy depresyjne i zmniejszają odczuwanie lęku i stresu. Jeśli ktoś zmaga się z zaburzeniami trawiennymi, także powinien spróbować wprowadzić chmiel do swojej diety. Ta roślina złagodzi bóle brzucha, wzdęcia i odbijanie.
Napar z chmielu
Składniki:
- 2 łyżki chmielu
- 1 szklanka wrzącej wody
Wykonanie:
2 łyżki chmielu zalej 1 szklanką wrzącej wody, przykryj i odczekać pół godziny. Po tym czasie przecedź i stosuj 2 razy dziennie po ok. 200 ml.
Melisa
Melisa jest bardzo znana ze swoich właściwości wyciszających i uspokajających. Stosuje się ją też, by zmniejszyć objawy depresyjne i lęki. Innymi właściwościami melisy jest łagodzenie bezsenności i odczuwania stresu. Ponadto wspomniana roślina zapobiega spadkowi funkcji poznawczych, a także obniża ciśnienie krwi.
Napar z melisy
Składniki:
- 1,5 łyżki liści melisy
- 1 szklanka wrzącej wody
Wykonanie:
1,5 łyżki liści melisy zalej 1 szklanką wrzątku. Całość przykryj i odczekaj 20 min.
Guarana
Guarana pomoże na zmęczenie. Można ją stosować jako zamiennik dla kawy, ponieważ zawiera kofeinę. Co ciekawe, guarana posiada większą ilość kofeiny niż kawa (nawet 4-krotnie większą!). Działanie pobudzające guarany może być trochę niższe niż kawy, jednak pobudzenie guaraną utrzyma się dłużej.
Jakie właściwości ma guarana? Może zmniejszyć odczuwanie zmęczenia po aktywności fizycznej lub po wysiłku umysłowym. Poprawia pamięć, wspomaga pracę umysłową i procesy myślowe.
Czy guarana jest toksyczna
Guarana może spowodować niepożądane skutki, gdy spożywa się ją w nadmiernych ilościach. Są one podobne do tych, które pojawiają się w przypadku picia zbyt dużych ilości kawy.
Jak stosować guaranę
Jeśli ktoś zaczyna stosować guaranę, warto, by rozpoczął od mniejszej dawki (np. 1/4 łyżeczki). W przypadku „doświadczonych” zaleca się spożycie 1 płaskiej łyżeczki sproszkowanej guarany. Proszek można dodać np. do wody lub jogurtu.
Yerba mate
Yerba mate to napar, który sporządza się z wysuszonych liści i gałązek ostrokrzewu paragwajskiego. Zawiera kofeinę, jednak w mniejszych ilościach niż kawa i guarana. Zwiększa ona wydolność psychiczną i fizyczną, poprawia samopoczucie, ułatwia zapamiętywanie.
Czy yerba mate jest toksyczna
Yerba mate nie ma skutków ubocznych. Co ciekawe, nie powoduje rozdrażnienia (w przeciwieństwie do kawy).
2. 10 roślin o właściwościach leczniczych
Arcydzięgiel litwor
W celach leczniczych stosuje się korzeń tej rośliny. Pomaga na zaburzenia trawienne związane np. z niedoborem żółci, soku trzustkowego i soku żołądkowego. Związki obecne we wspomnianym korzeniu zwiększają wydzielanie enzymów trawiennych i soku żołądkowego. Arcydzięgiel działa też rozkurczowo na przewód pokarmowy i drogi żółciowe. Pomoże osobom, którym towarzyszy ciągłe napięcie nerwowe i niepokój oraz tym, którzy mają problemy z zasypianiem.
We wspomnianej roślinie znajduje się angelicyna – związek, który ma łagodne działanie uspokajające. Arcydzięgiel ułatwia oddychanie, ma właściwości pierwotniakobójcze, przeciwbakteryjne i takie, które hamują rozwój grzybów. Może się okazać pomocny przy zapaleniu zatoki oskrzeli, przeziębieniu i grypie.
Czy arcydzięgiel jest toksyczny
Jeśli arcydzięgiel stosuje się w zalecanych ilościach, działania niepożądane nie występują. Warto jednak mieć na uwadze, że ta roślina zwiera zawiązki, które sprawiają, że skóra jest bardziej wrażliwa na promienie słoneczne.
Napar z arcydzięgla litwora
Składniki:
- 1 łyżka rozdrobnionego korzenia arcydzięgla
- 1,5 szklanki wrzącej wody
Wykonanie:
Do naczynia, w którym znajduje się 1 łyżka rozdrobnionego korzenia, wlej 1,5 szklanki wrzącej wody. Całość przykryj i naparzaj przez 15 min. Po tym czasie odstaw na 10 min. Ostatnim krokiem jest przecedzenie naparu. 2/3 szklanki naparu pij 3 razy dziennie.
Babka lancetowata
Liście babki lancetowatej pomogą na nieżyt przewodu pokarmowego, a także na bezkwasowość. Poleca się je też osobom z uszkodzeniami błony śluzowej żołądka i jelit oraz tym, którzy zmagają się z wrzodami żołądka i dwunastnicy. Związki zawarte we wspomnianej roślinie mogą chronić przed wirusami i działać bakteriostatycznie. Babka lancetowata jest też pomocna przy podrażnieniu i zapaleniu gardła oraz przeziębieniu. Odwar z liści babki lancetowatej można stosować w formie okładów. Złagodzą one uszkodzenia skóry.
Odwar z babki lancetowatej
Składniki:
- 1 łyżka liścia babki lancetowatej
- 1,5 szklanki ciepłej wody
Wykonanie:
Do 1 łyżki liści wlej 1,5 szklanki ciepłej wody, a następnie zagotuj. Po zagotowaniu gotuj na niewielkim ogniu pod przykryciem jeszcze przez 5 min. Po tym czasie odstaw na 15 min, później przecedź i pij po 1/2 szklanki 3 razy dziennie lub stosuj zewnętrznie.
Brzoza brodawkowata
Stosowanie odwaru z liści brzozy brodawkowatej pomaga pozbyć się szkodliwych produktów przemiany materii wraz z moczem i potem. Warto go stosować przy reumatoidalnym zapaleniu stawów, trądziku młodzieńczym, skazie moczanowej, łuszczycy czy łojotokowym zapaleniu skóry. Taki odwar ma tez działanie moczopędne i przeciwobrzękowe.
Odwar z brzozy brodawkowatej
Składniki:
- 3 łyżki liści brzozy brodawkowatej
- 2 szklanki wrzącej wody
Wykonanie:
3 łyżki liści zalej 2 szklankami wrzącej wody. Całość podgrzewaj, aż się zagotuje, następnie gotuj jeszcze 3–5 min pod przykryciem. Odstaw na 10 min, a po tym czasie przecedź. Odwar pij 3 razy dziennie w ilości 2/3 szklanki.
Dziewanna wielokwiatowa
Dziewanna wielokwiatowa działa przeciwzapalnie na błony śluzowe jelit, oskrzeli, jamy ustnej, gardła i przełyku. Chroni błony śluzowe przed podrażnieniami i ułatwia odkrztuszanie. Wspomaga też organizm w walce z wirusami grypy.
Napar z dziewanny wielokwiatowej
Składniki:
- 1 łyżka kwiatów dziewanny wielokwiatowej
- 1 szklanka ciepłej wody
Wykonanie:
1 łyżkę kwiatów zalej 1 szklanką ciepłej wody, a następnie ogrzewaj do wrzenia. „Mikstura” powinna odstać pod przykryciem 15 min. Ostatni krok to przecedzenie naparu. Pij 1/2 szklanki naparu 2 razy dziennie.
Lipa drobnolistna
Lipa drobnolistna ma działanie napotne, to znaczy, że pobudza gruczoły potowe do intensywniejszej pracy. Można więc ją stosować np. przy przeziębieniach, grypie lub stanach gorączkowych. Ponadto działa też uspokajająco, dlatego zaleca się ją osobom, którym doskwiera napięcie nerwowe.
Napar z lipy drobnolistnej
Składniki:
- 1,5 łyżki kwiatów lipy
- 2 szklanki wrzącej wody
Wykonanie:
Kwiaty zalej wrzątkiem, naparzaj pod przykryciem przez 15 min, a po tym czasie odstaw jeszcze na 10 min. Następnie przecedź i pij 1/2 szklanki 3–4 razy dziennie.
Wilżyna ciernista
Wilżyna ciernista to roślina, która pomaga usunąć mocznik z organizmu, a dodatkowo działa moczopędnie. Stosuje się ją w chorobach nerek i dróg moczowych. Preparaty ze wspomnianej rośliny zaleca się też osobom z reumatyzmem i artretyzmem, ponieważ wspomagają one usuwanie chlorku sodu i metabolitów azotowych.
Napar z wilżyny ciernistej
Składniki:
- 1 łyżka rozdrobnionych korzeni wilżyny ciernistej
- 1 szklanka wrzącej wody
Wykonanie:
1 łyżkę rozdrobnionych korzeni zalej 1 szklanką wrzątku i pozostaw (najlepiej w termosie) na ok. godzinę. Taki napar stosuj 4 razy dziennie w ilości 1/4 szklanki.
Krwawnik pospolity
Krwawnik pospolity pomaga usunąć toksyczne substancje – te, które powstają w organizmie oraz te, które przedostają się do niego z zewnątrz. Wspomniana roślina pomoże też przy zaburzeniach trawiennych, wzdęciach, nudnościach czy odbijaniu, ponieważ ma właściwości rozkurczowe. Krwawnik złagodzi podrażnienia skóry, wspomoże przy stanach zapalnych jamy ustnej i gardła.
Napar z krwawnika pospolitego
Składniki:
- 1 łyżka krwawnika
- 1,5 szklanki wrzącej wody
Wykonanie:
Do naczynia, w którym znajduje się 1 łyżka krwawnika, wlej 1,5 szklanki wrzątku i naparzaj przez 15 min. Następnie odstaw na kolejne 15 min. Po tym czasie przecedź i zażywaj 1/2–2/3 szklanki 3 razy dziennie.
Miodunka plamista
Miodunkę plamistą zaleca się stosować np. przy bólu gardła, zapaleniu płuc i gruźlicy. Wynika to z jej działania ochronnego na błony śluzowe dróg oddechowych. Dodatkowo łagodzi stany zapalne gardła i pomaga usunąć wydzielinę, która zalega w górnych drogach oddechowych.
Odwar z miodunki plamistej
Składniki:
- 2 łyżki ziela miodunki plamistej
- 2 szklanki ciepłej wody
Wykonanie:
2 łyżki ziela zalej 2 szklankami ciepłej wody i doprowadź tę mieszankę do wrzenia. Następnie gotuj jeszcze przez 10 min pod przykryciem, później odstaw na 5 min. Odwar przecedź i spożywaj ok. 1/2 szklanki 4 razy dziennie.
Pokrzywa
Pokrzywa wspomaga usuwanie szkodliwych produktów przemiany materii z organizmu, może też obniżyć stężenie glukozy we krwi, ciśnienie tętnicze i stężenie trójglicerydów we krwi. Pokrzywa wspomaga też leczenie chorób reumatycznych.
Innymi właściwościami wspomnianej rośliny są:
- łagodzenie dolegliwości kobiet, które przechodzą menopauzę (np. uderzenia gorąca),
- zmniejszenie nasilenia łagodnego rozrostu prostaty,
- zapobieganie powstawaniu kamieni nerkowych,
- łagodzenie przebiegu dny moczanowej,
- zmniejszenie stanów zapalnych u osób zmagających się z chorobami zapalnymi jelit.
Odwar z pokrzywy
Składniki:
- 2,5 łyżki pokrzywy
- 2 szklanki gorącej wody
Wykonanie:
2,5 łyżki pokrzywy zalej 2 szklankami gorącej wody, całość gotuj przez 5 min pod przykryciem. Odstaw na 10 min, następnie przecedź. 2/3 szklanki odwaru spożywaj 3 razy dziennie.
Ogórecznik lekarski
Ogórecznik lekarski bywa stosowany ze względu na swoje działanie przeciwgorączkowe i napotne. Stosuje się go, gdy dopada grypa lub przeziębienie. Zewnętrzne stosowanie odwaru z ogórecznika sprawi, że skóra stanie się jędrna i elastyczna, może też wspomóc gojenie się ran, a także łagodzić obrzęki spowodowane stłuczeniami.
Odwar z ogórecznika lekarskiego
Składniki:
- 1 łyżka ogórecznika lekarskiego
- 3/4 szklanki ciepłej wody
Wykonanie:
Do naczynia, w którym znajduje się 1 łyżka ogórecznika lekarskiego, wlej 3/4 szklanki ciepłej wody. Ogrzewaj do wrzenia, następnie gotuj pod przykryciem jeszcze przez 7 min. Odstaw na 10 min, po tym czasie przecedź i pij 1/4 szklanki 3 razy dziennie.
3. Podsumowanie
Jak się okazuje, nie tylko w aptece można znaleźć lecznicze specyfiki. Jeśli ktoś ma dość łykania pigułek, może znajdzie coś dla siebie w aptece Matki Natury. Przed zastosowaniem danej rośliny, warto skonsultować ze specjalistą, czy może być stosowana bez przeszkód.
Bibliografia
- Kulczyński B., Usuną zmęczenie, uodpornią na stres i obniżą kortyzol. Napary z adaptogenów, online: Usuną zmęczenie, uodpornią na stres i obniżą kortyzol. Napary z adaptogenów – YouTube, dostęp: 4.05.2023.
- Kulczyński B., 14 leczniczych roślin 🌿 Pobudzą kolagen, usprawnią jelita, wzmocnią stawy, online: 14 leczniczych roślin 🌿 Pobudzą kolagen, usprawnią jelita, wzmocnią stawy – YouTube, dostęp: 4.05.2023.
