Z artykułu dowiesz się:
- Dlaczego biotyna jest ważna dla organizmu
- Jakie jest zapotrzebowanie na biotynę
- Jakie produkty spożywcze zawierają najwięcej biotyny
- Jakie są objawy niedoboru biotyny
Biotyna jest jedną z witamin grupy B. Nazywa się ją witaminą B7 lub witaminą H. To związek, który powszechnie występuje w przyrodzie. Wytwarzają go bakterie, a także niektóre glony, grzyby i rośliny wyższe.
Jakie ma korzystne dla organizmu właściwości? Czy to prawda, że pozytywnie wpływa na kondycję włosów, skóry i paznokci? Odpowiedzi na te pytania, a także wiele innych ciekawych faktów o witaminie B7 poznasz czytając poniższy artykuł.
Spis treści:
- Krótko o historii biotyny
- Kilka informacji o budowie chemicznej biotyny
- Rola fizjologiczna biotyny
- Zapotrzebowanie na biotynę
- W jakim pożywieniu znajduje się biotyna?
- Co może powodować niedobór biotyny?
- Objawy niedoboru biotyny
- Czy biotyna może być toksyczna?
- Czy trzeba suplementować biotynę?
- Podsumowanie
![](https://fitall.pl/wp-content/uploads/2023/03/vitamin-b-capsules-with-biotin-necessary-metabolism-production-fatty-acids-white-capsules-1.webp)
1. Krótko o historii biotyny
Biotyna została wyizolowana w 1936 roku z żółtka jaja kurzego. Udało się to dwóm holenderskim biochemikom. W kolejnych latach wyizolowano ją z drożdży, mleka i wątroby bydlęcej.
2. Kilka informacji o budowie chemicznej biotyny
Witamina B7 jest zbudowana z dwóch pierścieni imidazolowego i tiofenowego. Pierścienie te są połączone z bocznym łańcuchem kwasu walerianowego. Biotyna występuje w organizmie w formie ośmiu izomerów. Najbardziej aktywną biologicznie formą jest D-biotyna.
Biotyna słabo rozpuszcza się w zimnej wodzie. Jest lepiej rozpuszczalna w gorącej wodzie i w słabych zasadach. Witaminę B7 charakteryzuje także odporność na działanie kwasów i zasad, natomiast aktywności pozbawiają ją środki utleniające.
Biotyna jest wrażliwa na działanie tlenu i wysokich temperatur. Żywność bogata we wspomniany składnik może w wysokim stopniu go utracić podczas przetwarzania i przechowywania. Przykładowo gotowanie warzyw lub produktów zbożowych może „usunąć” nawet 30% biotyny, a konserwowanie nawet 40–78%.
3. Rola fizjologiczna biotyny
Biotyna ma bardzo korzystny wpływ na organizm. Wchodzi w skład czterech enzymów mitochondrialnych – karboksylaz, które biorą udział w przemianach węglowodanów, tłuszczów i aminokwasów.
Tworzy połączenia z histonami i modyfikuje strukturę chromatyny, a także bierze udział w regulacji procesów replikacji i transkrypcji DNA. Biotyna może też wpływać na wzrost sekrecji insuliny oraz stymulować przemianę glukozy do kwasów tłuszczowych.
Biotyna i witamina K odgrywają rolę w syntezie protrombiny, która odpowiada za proces krzepnięcia. Co ciekawe, witamina B7 jest obecna w procesie tworzenia i dojrzewania czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Bierze też udział w tworzeniu hemu, który sprawia, że krew ma czerwony kolor, a także wiąże tlen i odpowiada za jego transport do komórek.
Dodatkowo witamina B7 jest niezbędna, by witamina C prawidłowo się wchłaniała, a także by układ nerwowy, szpik, erytrocyty, gruczoły potowe, gruczoł tarczowy oraz jądra prawidłowo funkcjonowały.
Warto dodać, że w biotynie znajduje się siarka, która jest potrzebna do budowy kreatyny – najważniejszego budulca włosów, skóry i paznokci. Biotyna pobudza więc wzrost włosów i paznokci, dodatkowo zapobiega nadmiernemu przetłuszczaniu się skóry, łuszczycy czy łojotokowemu zapaleniu skóry.
![](https://fitall.pl/wp-content/uploads/2023/03/biochemist-doctor-holds-blood-sample-vitamin-b7-test.webp)
4. Zapotrzebowanie na biotynę
Zapotrzebowanie na biotynę jest uzależnione od płci, wieku i stanu fizjologicznego.
Większe spożycie biotyny zaleca się:
- kobietom, które stosują doustną antykoncepcję,
- kobietom w trakcie laktacji,
- osobom, które spożywają surowe jaja,
- pacjentom leczonym szeroko spektralnymi antybiotykami,
- osobom z zaburzeniami tolerancji glukozy,
- odżywianym pozajelitowo,
- osobom, które zmagają się z zespołem krótkiego jelita,
- hemodializowanym,
- osobom, które są w trakcie gojenia ran po oparzeniach.
Ile biotyny powinno się dostarczać do organizmu? Wystarczające spożycie biotyny na dobę jest następujące:
- niemowlęta w wieku 0–6 miesięcy: 4 µg,
- niemowlęta w wieku 7–11 miesięcy: 6 µg,
- dzieci w wieku 1–3 lat: 8 µg,
- dzieci w wieku 4–6 lat: 12 µg,
- dzieci w wieku 7–9 lat: 20 µg,
- chłopcy i dziewczęta w wieku 10–18 lat: 25 µg,
- mężczyźni i kobiety w wieku 19 lat lub więcej: 30 µg,
- kobiety w ciąży: 30 µg,
- kobiety karmiące piersią: 35 µg.
Warto wiedzieć, że stosowanie kompleksu witamin z grupy B, magnezu i manganu wpływa na lepsze wchłanianie biotyny.
5. W jakim pożywieniu znajduje się biotyna?
Biotyna znajduje się zarówno w produktach spożywczych pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. W żywności występuje w stanie wolnym lub jest związana z białkiem.
Najwięcej biotyny w wolnej postaci znajduje się w mleku, a także w warzywach. Biotyna w związanej postaci występuje w wątrobie, mięsie, drożdżach, żółtkach jaj, a także w niektórych orzechach.
Witaminą B7 wzbogaca się mleko, przetwory mleczne, mąkę, przetwory zbożowe, soki, napoje owocowe oraz napoje z dodatkiem soków owocowych.
Zawartość biotyny w 100 g wybranych produktów jest następująca:
- wątroba wołowa – 100 µg,
- żółtko jaja – 50 µg,
- groch (suche nasiona) – 20 µg,
- kalafior – 17 µg.
6. Co może powodować niedobór biotyny?
Niedobór biotyny jest rzadko spotykany, ponieważ ta witamina występuje powszechnie w produktach żywnościowych. Ponadto jej spora ilość jest syntetyzowana przez mikroflorę jelita ślepego. Dlatego u osób zdrowych, których dieta jest zbilansowana, abiotynoza jest mało prawdopodobna.
Przyczyną niedoboru witaminy B7 może być spożywanie dużych ilości surowych jaj. Jest to spowodowane obecnością w jajach awidyny. Awidyna i biotyna tworzą kompleks, który nie ulega hydrolizie i absorpcji z przewodu pokarmowego.
Innymi przyczynami niedoboru wspomnianej witaminy mogą być stosowanie niektórych rodzajów leków, a także upośledzenie trawienia i wchłaniania w jelitach.
Niedobór biotyny jest obserwowany także u części kobiet w ciąży. Ponadto spadek stężenia tej witaminy zaobserwowano w osoczu i mleku kobiet karmiących.
7. Objawy niedoboru biotyny
Znaczny niedobór biotyny u kobiet w ciąży może powodować zaburzenia rozwojowe płodu, takie jak nieprawidłowe wykształcenie kończyn lub deformacja szkieletu.
Wysoki niedobór witaminy B7, który utrzymuje się przez długi czas, może powodować u dzieci opóźnienie rozwojowe.
U dorosłych niedobór wspomnianej witaminy może przyczyniać się do zaburzeń funkcji ośrodkowego układu nerwowego i powodować senność, apatię lub nadwrażliwość czuciową.
Abiotynoza prowadzi również do:
- depresji,
- halucynacji,
- letargu,
- parestezji kończyn dolnych (objawia się to mrowieniem, drętwieniem, pieczeniem lub kłuciem),
- przetłuszczania się włosów,
- łysienia,
- zwiększonej łamliwości paznokci,
- zapalenia spojówek,
- brak apetytu,
- nudności,
- wymiotów,
- czerwonej wysypki wokół otworów w ciele,
- kwasicy,
- wzrost poziomu cholesterolu.
![](https://fitall.pl/wp-content/uploads/2023/03/natural-sources-vitamin-b-biotin-1.webp)
8. Czy biotyna może być toksyczna?
Fizjologiczne dawki biotyny nie są toksyczne dla organizmu.
Warto wiedzieć, że farmakologiczne dawki wspomnianej witaminy, które podaje się domięśniowo lub doustnie, są wykorzystywane w leczeniu choroby Leinera, a także łojotokowego zapalenia skóry. Biotyna w formie szamponu lub kremu może pomóc w leczeniu łysienia u mężczyzn.
9. Czy trzeba suplementować biotynę?
Jeśli nie została stwierdzona abiotynoza, nie ma potrzeby suplementacji. W przypadku odpowiedniego wysycenia organizmu biotyną dodatkowe zażywanie tej witaminy nie przyniesie specjalnych korzyści. Kobiety w ciąży i w trakcie laktacji powinny skonsultować z lekarzem ewentualną suplementację.
10. Podsumowanie
Biotyna to bardzo ważny składnik – dzięki niemu organizm funkcjonuje prawidłowo. Występuje powszechnie w żywności, jednak nie oznacza to, że jego niedobór wcale się nie zdarza. Pacjenci zmagający się z zaburzeniami trawienia i wchłaniania, ci, którzy nadmiernie spożywają surowe jaja, osoby długotrwale żywione pozajelitowo, a także kobiety w ciąży i w trakcie laktacji powinni się mieć na baczności.
Bibliografia
- Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie, pod red. M. Jarosz, E. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska, online: Normy żywienia 2020 – Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (pzh.gov.pl), dostęp: 28.03.2023.
- Tobiś K., Biotyna, Witamina H, Witamina B7 – co to za substancja?, online: Biotyna, Witamina H, Witamina B7 – co to za substancja? (dietetycy.org.pl), dostęp: 28.03.2023.
- Witaminy, pod red. M. Friedrich, Szczecin 2020.